Miksaj aşaması prodüksiyonun çok önemli bir aşamasıdır ve bir eseri yaratmadaki gerekli yaratıcılık bu aşamada da gereklidir. Eğitimli bir kulak, teknik bilgi ve tecrübe Miksaj işleminin sacayağıdır. Malesef bu aşama Türkiye’deki müzik prodüksiyonlarındaki en zayıf halkadır ve dünya çapında prodüksiyonların çıkamamasının en önemli sebebidir. Genel problemler, miksaj için çok küçük ve akustik iyileştirilmesi yapılmamış odaların kullanılması, monitörlerin yanlış konumlandırılması ve bilgi eksikliğidir.

Miksajı yapılacak parçanın düzenlemesi çok önemlidir, iyi bir düzenlemeci, zaten çok fazla frekans çakışmasına sebebiyet vermeyecek aralıktaki enstrümanları bir arada kullanır, ancak yine de bu enstrümanların “stereo field (stereo alan)” denilen, yatay (panning ile sağlanır, basit olarak sesin stereo hoparlörlerin sağından veya solundan duyulması şeklinde algılanır), dikey (frekanslar dağılımı bastan tize dikey bir şekilde algılanır, eq işlemi ile ayarlaması yapılır) ve derinlik boyutundan oluşan (genelde reverb efekti ile sağlanır, ses kaynağının hoparlörlerin arkasından veya önünden, hatta dinleyicinin arkasından duyumu şeklindedir) 3 boyutlu uzaya doğru şekilde yerleştirilmesi gerekir.

Birkaç basit öneri şöyle sıralanabilir:

– Hi-fi monitor kullanmayın, size frekansları doğru bir şekilde iletmeyeceklerdir. Bu iş için yapılmış stüdyo monitörleri kullanın.

– Miksaj yaptığınız odanın akustiğini iyileştirin. Kabaca bir öneri, eğer monitörleriniz duvara yakınsa, duvarı tamamen emici, monitörlerinizin baktığı karşı duvarı da olabildiğince dağıtıcı hale getirin. Dağıtıcı yapmanın en basit yolu bir CD rafı veya içi kitap dolu bir kitaplığı oraya yerleştirmektir.

– Miksajı yapan kişinin parçayı ilk defa duyan birisinin olması her zaman iyidir. Bestecinin veya düzenlemecinin, hatta kayıt yapan kişinin miksajla uğraşması, miksaja objektif yaklaşamamasına yol açar. düzenlemeci çok sevdiği bir partisyonu iptal etmekte zorlanabilir, kayıt yapan kişi çok güzel kaydettiğini düşündüğü çellonun gerekli olsa da bas frekanslarını iptal edemeyebilir, düzenleme ve kayıtla çok uğraşmış oldukları için, ve aynı zamanda parçayı onlarca defa dinlemiş olduklarından genel manzarayı görmekte oldukça zorlanabilirler.

– Miksaja kabaca ses ve panning dengelerini yaparak başlayın. Sonra frekans çakışmalarını tek tek çözmeye çalışın. Davul’un kick’i ile bas gitarın birlikte iyi duyulması için çalışmakla başlayabilirsiniz. Parçanız vokalli ise, vokali “mute” ederek en sona bırakmayın, “mute” u kaldırdığınızda miksaja sıfırdan başlamak zorunda kalabilirsiniz.

– Günün sonunda başlamayın, kulağınızın en yorgun zamanları akşam vakitleridir. Duyumunuzda problemler olabilir.

– Yaptığınız müziğin sesini açıp içeri odalardan dinleyip ses dengelerinin hala dengeli olup olmadığını kontrol edin.

– Çok düşük ses seviyesinde dinleyip, dengeleri bir daha kontrol edin. Unutmayın ki yüksek ses seviyelerinde bas sesler olduklarından daha fazla duyulur.